Het ballet Illusions like Swan Lake is een gedurfde herinterpretatie van Tsjaikovski's Zwanenmeer door de Amerikaans-Duitse choreograaf John Neumeier. Nou ja, gedurfd. Het is een lange zit, maar het loont de moeite om Neumeiers eigen toelichting te beluisteren, hier als optionele commentaarstem toegevoegd aan de feitelijke balletvoorstelling. En dan valt op met hoeveel liefde de choreograaf in dialoog treedt met de meest uiteenlopende aspecten van de negentiende eeuw, dit alles ter ondersteuning van een complexe maar fascinerende vertelling. Het feitelijke ballet wordt hier namelijk getoond als een soort waanvoorstelling door de ogen van de excentrieke Ludwig II van Beieren. U weet wel, die spilzieke koning van het onvoltooide kasteel Neuschwanstein die bovendien Wagners Bayreuther Festspiele mogelijk heeft gemaakt. Opmerkelijk is op zijn minst de finale van deze balletvoorstelling: een even verontrustende als hartstochtelijke pas de deux tussen twee mannen. Neumeier geeft toe dat dit wel het meest schokkend was voor het publiek uit 1976, al laat hij na om te zeggen wat er dan zo schokkend aan was. Uiteindelijk is het aan de kijker om deze apotheose in verband te brengen met de levens van de labiele koning Ludwig en de ongelukkige componist Tsjaikovski, aldus Neumeier. Hier gaat het om een heruitvoering uit 2001, zodanig geregisseerd dat de kijker thuis details te zien krijgt die de toeschouwer in de zaal onmogelijk kan opmerken. (HJ)